Kultura

Predavanje o porijeklu porodice Karađuzović

by Milanka Vukosavović | 24:04:2017 | 15:04:06

Islamski kulturni centar Bar je u petak organizovao veče posvećeno porijeklu porodice Karađuzović, koja se, kako je rečeno, prvi put spominje 1571. godine,  kada su grad Bar osvojili Turci.
 
U Kongresnoj sali Islamskog kulturnog centra prof. dr Šerbo Rastoder govorio je o porodici Karađuzović.
 
Program je počeo učenjem iz Kur’ana, koje je interpretirao efendija Sulejman Bugari, pomoćnik Reisa Islamske zajednice u Crnoj Gori. Moderator programa bio je efendija Emil Škrijelj, imam Podgradske džamije, a profesor medrese Mehmed Fatih publici je predstavio biografiju predavača, Šerba Rastodera.

 
Akademsko predavanje o autohtonoj porodici Karađuzović, predstavljeno je kroz prizmu tradicionalnog, narodnog i političkog islama, kao prilog o jednoj od najstarijih muslimanskih familija.
 
Porodica Karađuzović obilježila je epohu svog vremena i postojanja, o čemu svjedoče važni istorijski podaci, kazao je prof. dr Šerbo Rastoder, napominjući da tema koju je obradio predstavlja dokumentovano istraživanje.
 
“Kada je istraživanje započeto o ovoj temi, uprkos širokom opštem obrazovanju, veoma sam malo znao, iz ugla islamskog misticizma”, kazao je Rastoder.
 
"Riječ ‘karađoz’ nije patronim i onda sam tragao kako se to desilo da se u isto vrijeme javlja Karađoz u Baru, u Mostaru, čitavom granicom Jadrana i uopšte čitavim Mediteranom. Prezime Karađoz je u tom vremenu, u XVI vijeku, bilo vrlo prošireno, a prevodi se kao ‘crnook’. Istraživanje je dovelo do saznanja da je Karađoz bio najpopularniji lik iz pozorišta sjenki koje je tada bilo rašireno u Osmanskom carstvu. Karađoz predstavlja prototip čovjeka iz naroda, bistrog, pametnog i umnog, koji se u predstavi stalno sukobljava sa svojim protivnikom, prototipom narcisoidnim Hudživatom, kojeg uvijek nadmudri i time zadobije simpatije naroda”, rekao je Rastoder.
 
Na osnovu toga, Rastoder je postavio tezu da je Karađoz fikcija ovog lika iz naroda. “Taj čovjek koji je kasnije dobio prezime Karađoz, po meni je, u stvari, čovjek koji je poistovjećen sa čovjekom iz predstave - pametan i mudar”, kazao je Rastoder.
 
U BiH postoji prezime Karađozović, dok je prezime Karađuzović prvi put upisano onda kad se Murteza Karađuzović upisao u Građansku osnovnu školu.
 
O ovoj velikoj i značajnoj porodici prof. dr Šerbo Rastoder brojne podatke je našao u biblioteci Gazi Husrev-begove medrese u Sarajevu, najviše zahvaljujući Fejzulahu Hadžibajriću.
 
Nakon što je dao uvid u rodoslov porodice Karađuzović, gdje su najviše ponavljana imena Kamber i Murteza, saopštio je i podatke o najeminentnijim predstavnicima ove značajne porodice, loze Murteze Karađuzovića koji je Kamberov sin, rođen 1865. godine.
 
Mjesto muftije u Crnoj Gori četiri godine nije bilo popunjeno, saglasno odredbama Berlinskog ugovora, pa visoki vjerski dostojanstvenici iz Carigrada u saglasnosti sa crnogorskom vladom donose odluku da za muftiju Crne Gore imeniju Murtezu Karađuzovića, inače državnog službenika.

 
O starobarskoj čaršiji, kao i o njegovoj službi, Fejzullah Hadžibajrić je napisao: “Barski i turski jezik je jedna mala oaza turskog jezika punog albanskih i bosanskih riječi. U njemu ima i takvih staroturskih riječi koje, možda, danas ne čuju ni u Carigradu. Velika je zasluga muftije Karađuzovića u širenju bratstva i sloge među narodom. Takvu slogu treba poželjeti svugdje. Muftija je ostavio jednak izlaz za sirotinju za sve tri vjeroispovjesti. Osim što je muftija Karađuzović bio patriota, kralj Nikola ga je volio i prizivao i zbog njegove bistrine, oštroumnosti i sjajnosti uvažavao...”.
 
Muftija je, takođe, autor prvog Ilmihala na području Crne Gore.
 
Imanje ove porodice je u Zaljevu, prigradskom naselju grada Bara, gdje danas i dalje žive potomci ove velike i vrijedne porodice.