Kultura

FOTO: Eros, krv i svetost

by Vjera Knežević Vučićević | 11:10:2018 | 12:57:56

Pravi umjetničko- modni spektakl pod nazivom “Eros, krv i svetost” okupio je sredinom septembra na Cetinju brojne zvanice iz svijeta umjetnosti, kulture i društveno- političkog života. Narodni muzej Crne Gore i Turistička organizacija Prijestonice Cetinje u cilju inovativnog pristupa umjetnosti i privlačenju različitih publika i gostiju realizovali su multimedijalni, multidisciplinarni projekat koji spaja slikarstvo, modni dizajn, književnost, muziku, fotografiju, video projekcije.
 
Autorka projekta je istoričarka umjetnosti i modna kreatorka, Baranka dr Anastazija Miranović, koja je u realizaciji kompleksne “priče” imala izvanrednog partnera- jednog od najpoznatijeg slikara sa naših prostora- Dimitrija Popovića.

 
Istoimena izložba slika ciklusa Dimitrija Popovića i njegova identično naslovljena knjiga filosofsko- estetskog prosedea, posvećena biblijskim ženama- Juditi, Salomi i Mariji Magdaleni, sa namjenski rađenom kolekcijom inspirisanom tim djelima koju je osmislila Miranović, kontekstuirani su novim čitanjima umjetnosti i mode u svojevrsnom umjetničko-modnom projektu, koji je svečano otvorio ministar kulture Aleksandar Bogdanović.          

“Večeras na Cetinju imamo priliku da se na jedan nesvakidašnji način podsjetimo na priče čija će nas intrigantnost uvijek uzbuđivati, ali i tjerati na razmišljanje o zagonetnom odnosu čulnog i sakralnog. Kreacije Anastazije Miranović upečatljiv su označitelj ženske individualnosti, a njene korijene, između ostalog, nalazimo upravo u sudbinama Judite, Salome i Marije Magdalene, čije su akcije poslužile Dimitriju Popoviću da stvori svojevrsni registar ženskog subjektiviteta i subverzivnosti”, kazao je Bogdanović.

 
Izložene slike, modna revija i klasična muzika u ambijentu Dvorskog trga i Njegoševe Biljarde ostvarile su prožimanje imaginarno- realnog svijeta, svijeta slike i stvarnog događaja- modnog performansa, obogaćenog odabranim kompozicijima Vivaldija i Baha u neposrednoj interpretaciji Igora Pejovića i Crnogorskog gudačkog orkestra mladih.      

Autorka projekta dr Anastazija Miranović kazala je da je ovaj projekat nadgradnja njenog dizajnerskog rada, a kako je istakla u razgovoru za Radio Bar i Bar Info “zaista je čast raditi sa jednim od naših najpoznatijih slikara kojeg ne veže isključivo naš, već i regionalni prostor, pa možemo reći da se radi o ‘umjetniku svijeta’”. Ona je podsjetila da ove godine obilježava desetogodišnjicu bavljenja modnim dizajnom.
 
“Uvijek sam modi prilazila na drugačiji način, baštineći u svom izrazu kulturnu baštinu, tradiciju i istoriju Crne Gore, a isto tako i savremenu umjetnost”, istakla je Miranović.

 
Pojasnila je koliko je bilo zahtjevno odgovoriti zadatku i u modnom izražaju i materijalu predstaviti  “tri žene“, a da to ne bude, kako je navela, previše provokativno  “već da zadrži finu erotičnost i suptilnost, a sa druge strane i zavodljivost“.
 
Pri tome se prisjetila i kako je došlo do najnovije saradnje sa čuvenim umjetnikom.
 
“Dimitrije je 2013. godine povodom 200 godišnjice rođenja Petra II Petrovića Njegoša bio u Nacionalnoj biblioteci ‘Đurđe Crnojević’, gdje sam imala ekspoziciju jednog takođe multimedijalnog projekta- revije na kojoj sam okupila i ‘barske kreativne snage’- hor ‘Antivari Musica’, sopranistkinju Aleksandru Vojvodić Jovović… Popović je fasciniran doživljajem poželio da se i između nas dvoje desi saradnja na nekom sličnom projektu… Nakon toga smo se godinu kasnije vidjeli u Zagrebu na jednoj izložbi i ponovo razgovarali o ‘oživljavanju’ te zamisli. Bio je u pripremi svoje velike retrospektivne izložbe, pa nije bilo prostora tada, ali su se neke ideje već rađale. Radila sam namjensku kolekciju na tri njegova umjetnička ciklusa, posvećena trima biblijskim ženama. Sticaj okolnosti je htio da se finale te saradnje desi 17. septembra u i ispred Biljarde, dakle u okviru Narodnog muzeja i na glavnom gradskom trgu na Cetinju”, kazala je dr Anastazija Miranović.

 
Osim tri Popovićeva ciklusa projekat “Eros, krv i svetost” obuhvata i umjetničke fotografije modela Anastazije Miranović, koje su “izmiksovane” sa radovima u samoj postavci po želji autora. Nakon obilaska izložbe u Biljardi, publika je bila u prilici da prisustvuje reviji ispred tog zdanja, koja je brojila 21 model izrađen od viskozno- lamiranog konca.
 
“Kada sam dobila ‘zadatak’ i temu, dugo sam razmišljala u kom materijalu i teksturi realizovati eros, krv i svetost. Nijesam bukvalno, da tako kažem- transponovala Dimitrijeve žene iz njegovih ciklusa u mojim haljinama, tako da kada gledate kolekciju ne možete zaključiti koja od njih je Saloma, koja Judita, a koja Marija Magdalena, jer sve tri objedinjuju krovni naslov kolekcije. Meni je upravo bio izazov da prikažem sve njihove osobine i karaktere kroz materijal koji će istovremeno biti i erotičan i sezualan, ali negdje i sveden i svet i smrtonosan. Riječju, da ima sve one osobine koje žene od pamtivijeka nose kroz svoje civilizacijsko bivstvovanje na planeti… Trebalo je sve to objediniti. Smatrala sam da je upravo viskozni, lamirani konac koji lijepo klizi, pada niz žensko tijelo, materijal koji će na najtananiji, najsuptilniji način dočarati upravo te atribute. Mislim da je u potpunosti odgovorio izazovu. Lamirani dio koji je sastavni dio materijala dao mu je specifičan sjaj pod svjetlima baklji i reflektora te večeri, kao i dozu mistike, erotičnosti, zavodljivosti. Pri tome je jako bitna kako sama izrada, tako i manekenke koje haljine nose… Dugujem zahvalnost i gospođama iz Ulcinja, Ramizi i Mici, koje su manuelno- ručnim i mašinskim radom, uz predan, višemjesečni rad, realizovale kolekciju. Cijela priča započeta je još u martu, jer je na izradi samo jedne haljine potrebno zaista puno posla, pogotovo ako ima dosta ručnog rada”, objašnjava kreatorka.

 
Eros, krv i svetost su bitno označili sudbine tri fatalne biblijske žene. Judita ljepotom zavodi asirskog vojskovođu Holoferna i neprijatelju svog naroda zanosna Jevrejka mačem odsjeca glavu. Saloma za svoj senzualni i izazovni ples kao nagradu traži od kralja Heroda odrubljenu glavu Jovana Krstitelja. Samosvjesna i zavodljiva Marija Magdalena nakon razbludnog života preobraća se u Hristovu sljedbenicu. Od grešnice postaje svetica.
 
U kompozicijama Dimitrija Popovića biblijske žene su izražene kroz modernu likovnu artikulaciju njihovih karakterističnih ikonografskih simbola. U modnim kreacijama Anastazije Miranović te se karakteristike sublimiraju u ekskluzivnim elegantnim formama odjevnih predmeta suptilno prožetih simbolikom motiva. Ovim se multimedijalnim događajem kroz likovno- modno- muzički hepening eksplicitno i latentno izražavaju senzualno i mistično, provokativno i zavodljivo, čime se ostvaruje transgresija mitskog u savremeno, postmoderno poimanje slike, odnosno, mode kao estetskog fenomena.
 
Dimitrije Popović je kazao da naziv projekta proizilazi iz njegove identično naslovljene knjige, koja je posvećena biblijskim ženama- Juditi, Salomi i Mariji Magdaleni.

 
“One su tako zanimljivi likovi i sa likovne i sa literarne strane, koje sa svojim intrigantnim sudbinama čine da sam se, baveći njima, formirao sintagmu Eros, krv i svetost, jer se sva tri elementa odnose na svaku od tih žena”, objasnio je Popović. 
Anastazija Miranović otkriva i da je ovo, prema njenim saznanjima “prvi modni događaj koji je od početka do kraja praćen živim izvođenjem klasičnog gudačkog orkestra kojeg predvodi Igor Pejović”.
 
“Ugođaj je bio zaista poseban- na tom svetom mjestu (tu je Ćipur i manastir) čula se muzika pod mjesečinom, promicale su elegantne djevojke u haljinama- sve je to dalo posebnu dimenziju cijelom događaju i, da ne zvučim neskromno, posjetioci su zaista bili jako zadovoljni nakon događaja”, zadovoljna je Miranović, koja već ima nekoliko poziva za gostovanje van granica Crne Gore.
 
Njena velika angažovanost i predan rad koji su izrodili ovaj spektakl, zaista su izvanredan način da Miranović obilježi desetogodišnjicu angažmana u svijetu modnog dizajna.
 
“Počela sam na prvom ‘Fashion Conection’- u Baru daleke 2008… Svo moje bavljenje modom je u duhu valorizovanja kulturne baštine, istorije i tradicije ovih prostora, ali i umjetnosti. Kolekcija koja je prethodila ovoj bila je posvećena zaista najvećem likovnom umjetniku sa ovih prostora 20. vijeka, začetniku naše moderne- Petru Lubardi. To je, kada sam ja u pitanju, možda neki srećan spoj okolnosti- da sam kao istoričarka umjetnosti duboko involvirana u likovnost, vizualnost i sve ono što je njegovanje likovne tradicije ovih prostora. Slijedi nadgradnja kreativnošću i talentom koji, procijeniće drugi- posjedujem ili ne… Mislim da me to izdvaja od drugih koji se bave sličnim poslom. Kruna mog dosadašnjeg rada je projekat sa Dimitrijem Popovićem- ‘Eros, krv i svetost’”, kaže Miranović. Govoreći o toku od ideje do realizacije projekta, Miranović kaže da je Popović i prije njenog dolaska na poziciju direktorice Narodnog muzeja pregovarao sa nadležnima u Narodnom muzeju o organizovanju likovnog segmenta projekta.

 
“Nakon mog dolaska u muzej pristao je, uz želju da radimo zajednički projekat. S obzirom da sam na funkciji direktorice Narodnog muzeja, da ne bi bilo zloupotrebe položaja (mada ne vidim zašto ne bih imala makar jednaka prava, ne tražim veća, od svih ostalih građana ove države) modni događaj smo izmjestili van objekta Narodnog muzeja, ispred Biljarde. Fotografije su ostale, jer je to sastavni dio izložbe i dio su koncepta autora Dimitrija Popovića”, pojašnjava Miranović, koja ističe da su za realiziaciju projekta “Eros, krv i svetost” obezbijeđene sve potrebne saglasnosti od nadležnih institucija.
 
Dio koji se tiče same izložbe finansirao je Narodni muzej koji je izdao i reprezentativan, luksuzni katalog, a dio vezan za reviju finansirala je i podržala Turistička organizacija Cetinja, na čelu sa direktorom Oskarom Huterom.


 
Iza ovog inovativnog projekta Narodnog muzeja Crne Gore i Turističke organizacije Prijestonice Cetinje stoje kustoskinje izložbe Isidora Kovačević (rukovoditeljka u Njegoševom muzeju- Biljardi i Tatjana Jović (rukovoditeljka u Muzeju kralja Nikole), produkciju događaja potpisuje DPC iz Podgorice, fotografiju Radoje Jovanović i Saša Kovačević, koreografiju i manekenke Sonja Štilet i modna agencija “Da qui”, odabir muzike autorsko- kustoski tim. Ovoj svetkovini kulture u prijestonom Cetinju poseban doprinos je dao Gudački orkestar mladih, neposrednim izvodjenjem klasične muzike koja je pratila kompletno dešavanje. Dimitrijevu poeziju posvećenu biblijskim ženama, kazivao je glumac Slobodan Marunović. Sponzori projekta su “Osmanagić CO” i Volvo, kao i kozmetika Farmasi.
 
Izložba će biti postavljena u Biljardi do 25. marta. Za sve koji nijesu bili u prilici da prisustvuju svečanom otvaranju, tokom trajanje izložbe emituje se video materijal sa snimkom revije, pa i oni mogu da uživaju u revijalnom dijelu u okviru izložbenog prostora Biljarde.